เรื่อง :     ดร.ยงยุทธ แฉล้มวงษ์ ผู้อำนวยการวิจัย ด้านการพัฒนาแรงงาน
               สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย

    ในช่วงนี้มีคนสนใจว่าประเทศไทย ควรจะขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำในตอนต้นปี 2559 หรือไม่ แต่เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลที่จะประเมินค่าจ้างที่คน ๆ เดียวหามาได้ 300 บาทนั้น เลี้ยงคนในครอบครัวให้พออยู่ได้ (วัดด้วยเส้นยากจน)มากน้อยเพียงใด 

    ผลการศึกษาของทีมวิจัยของผู้เขียน พบว่า ถ้าครอบครัวมีสมาชิกอยู่ร่วมกันไม่เกิน 2 คน ไม่ว่าจะอยู่ในเขตเทศบาลหรืออยู่นอกเขตเทศบาลหรืออยู่ในจังหวัดใดในแต่ละภูมิภาคของประเทศก็ตาม สามารถอยู่ได้โดยไม่ยากจนแน่นอนในปัจจุบัน

    แต่ถ้าเรานำเอาคำจำกัดความของค่าจ้างขั้นต่ำในอดีตของ ILO มาใช้ กล่าวคือ รายได้ของคนงาน 1 คน จะต้องสามารถเลี้ยงสมาชิกครอบครัวได้อีก 2 คน ก็จะพบว่ารายได้ 300 บาท (ที่ไม่ได้ทำ OT ) นี้ เลี้ยงคนในครอบครัวโดยเฉลี่ยไม่เพียงพอ 

    ซึ่งจากการวิเคราะห์เส้นยากจนใน 77 จังหวัด พบว่าครอบครัวที่มีคนอยู่ด้วยกัน 3 คนมากถึง 61 จังหวัด (ร้อยละ79)  ในเขตเทศบาลที่รายได้ต่อวัน 300 บาท ติดลบต่ำกว่าเส้นยากจนมากน้อยแตกต่างกันไปในแต่ละจังหวัด 

    อย่างไรก็ตามถ้าครัวเรือนเหล่านั้นอาศัยอยู่นอกเขตเทศบาล พบว่า สามารถเลี้ยงดูครอบครัว (อยู่ด้วยกัน 3 คน) ได้ดีกว่าผู้ที่อาศัยในเมือง กล่าวคือ ยังมีครอบครัวใน  38 จังหวัด (ร้อยละ 49) ที่รายได้ 300 บาทต่ำกว่าเส้นยากจน ซึ่งแน่นอนครอบครัวเหล่านี้ถ้ามีเพียง 1 คน ที่หารายได้เลี้ยงภรรยาและบุตร 1 คน ที่ยังไม่มีรายได้ ต้องเผชิญปัญหาค่าใช้จ่ายชักหน้าไม่ถึงหลังแน่นอน

    ในสภาพเป็นจริงถ้ามีเพียง 1 คน ที่หารายได้ก็ต้องทำงานเพิ่มเติมเช่น ทำงานล่วงเวลา หรือหารายได้เสริมในวันหยุดหรืออาจจะให้ภรรยาหรือสามีคนใดคนหนึ่งช่วยทำงานหารายได้เสริมให้กับครอบครัว และที่จริงก็คงมีครอบครัวไม่มากนักที่แต่งงานมีบุตรแล้วและจะยังเป็นลูกจ้าง “แรกเข้า” ทำงาน และให้สามีหรือภรรยาทำงานแต่ฝ่ายเดียว

    ดร.ยงยุทธ กล่าวว่า ปัญหาที่น่าห่วงมากก็คงเป็นเรื่องของคนงานที่เป็นลูกจ้างชั่วคราว หรือลูกจ้างรายวันที่ทำงานในสถานประกอบการขนาดจิ๋ว และขนาดย่อม ซึ่งไม่มีโครงสร้างเงินเดือน ผู้ประกอบการก็จะอาศัยอ้างอิง ค่าจ้างขั้นต่ำเป็นพื้นฐานในการจ่ายค่าจ้าง และที่น่าเป็นห่วงมากที่สุดจากข้อมูลของสำนักงานสถิติแห่งชาติก็คือ ลูกจ้างในภาคเกษตรมีค่าจ้างต่ำมากไม่ถึง 250 บาทต่อวัน และถ้าต้องเลี้ยงดูคนอีก 2 คนในครอบครัวก็จะตกอยู่ในฐานะ  “ครอบครัวยากจน” แน่นอน.